Rodzaje licencji na oprogramowanie
Zapewne używasz teraz systemu, na który posiadasz lub nie posiadasz licencji. Prawdopodobnie używasz również programów, na które posiadasz lub nie posiadasz licencji. Zapewne interesuje Cię co daje Ci taka licencja? Do czego służy? Jak ją zdobyć? Zadajesz sobie pytanie, co Ci grozi jeśli nie posiadasz licencji? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.
Jak wiadomo każdy rodzaj oprogramowania jaki używamy na swoim PC posiada pewien rodzaj licencji. Poniżej wymienię typy licencji oraz pokrótce je omówię:
- Adware
- APSL
- Licencja BSD
- CDDL
- CPL
- Freeware
- GNU GPL
- IDPL
- IPL
- GNU LGPL
- Licencja Artystyczna
- Licencja X11
- MPL
- NPL
- Postcardware
- Shared source
- Shareware
Adware - pojęcie to można rozumieć jako rodzaj (i typ) licencji oprogramowania (zazwyczaj zamkniętego). Rozumiane w tym sensie Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawiera funkcję wyświetlającą reklamy, zwykle w postaci banerów reklamowych. Wydawca oprogramowania zarabia właśnie na tych reklamach. Zwykle jest też możliwość nabycia wersji programu bez reklam za opłatą.
Licencja BSD - Licencja typu BSD skupia się na prawach użytkownika. Jest bardzo liberalna, zezwala nie tylko na modyfikacje kodu i jego rozprowadzanie w takiej postaci, ale także na rozprowadzanie produktu bez postaci źródłowej czy wręcz włączenia do zamkniętego oprogramowania pod warunkiem załączenia do produktu informacji o autorach oryginalnego kodu i treści licencji.
CDDL - licencja oprogramowania zatwierdzona przez Open Source Initiative jako licencja zgodna z duchem Open Source. Natomiast nie jest zgodna z duchem GPL! Na tym typie licencji został oparty system OpenSolaris.
CPL - jest licencją copyleft, w treści bardzo podobną do GNU General Public License. Główną zmianą jest dodanie klauzuli uniemożliwiającej zmiany w kodzie programu mające na celu czerpanie korzyści ze sprzedaży zmienionego programu. W takich sytuacjach treść licencji CPL pozwala jedynie na darmowe rozprowadzanie programu. Ten dodatek powoduje, że licencja CPL nie jest zgodna z GPL (jest to opinia Ebena Moglena oraz strony internetowej GNU), ale możliwe, że przyszła wersja licencji GPL przyjmie podobną klauzulę.
Freeware - to licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego. Termin freeware bywa również używany jako synonim oprogramowania objętego tą licencją.
GNU GPL - celem tej licencji jest przekazanie użytkownikom praw do uruchamiania programu w dowolnym celu (wolność 0), analizowania działania programu i dostosowywania go do swoich potrzeb (wolność 1), kopiowania (wolność 2) oraz udoskonalania i publikowania własnych poprawek (wolność 3) programów i kodu źródłowego tych programów, których programiści postanowili wydać je w oparciu o tę licencję.
IDPL - jedna z licencji wolnego oprogramowania. Na takiej licencji udostępniany jest kod źródłowy serwera Firebird SQL dodany do oryginalnego kodu źródłowego serwera InterBase 6.0.
IPL - jedna z licencji wolnego oprogramowania, opracowana przez firmę Inprise Corp (obecnie Borland Software Corp) na potrzeby udostępnienia kodu źródłowego serwera InterBase 6.0.
GNU LGPL - GNU Lesser General Public License (pomniejsza ogólna powszechna licencja GNU), poprzednio GNU Library General Public License. Licencja wolnego oprogramowania zaaprobowana przez FSF, zaprojektowana jako kompromis między GNU GPL a prostymi licencjami jak licencja BSD lub licencja X11 (MIT). Napisana w roku 2000 przez Richarda Stallmana i Ebena Moglena.
Nakłada ograniczenia określane jako copyleft na poszczególne pliki źródłowe, ale nie na cały program, pod warunkiem używania odpowiedniego mechanizmu bibliotek współdzielonych (ang. shared library) oraz przestrzegania pewnych dodatkowych ograniczeń. Licencja jest głównie przeznaczone do bibliotek, chociaż używają jej też aplikacje składające się z wielu połączonych ze sobą bibliotek, np. pochodzące z pakietu OpenOffice.org lub KOffice.
LGPL różni się od GPL głównie tym, że pozwala na łączenie z programami nieobjętymi licencjami GPL czy LGPL, niezależnie czy będą one wolnym czy własnościowym oprogramowaniem.
Licencja X11 - (powszechnie ale nieprecyzyjnie nazywana Licencją MIT) to najprostszy, najbardziej liberalny typ licencji. Daje użytkownikom nieograniczone prawo do używania, kopiowania, modyfikowania i rozpowszechniania (w tym sprzedaży) oryginalnego lub zmodyfikowanego programu w postaci binarnej lub źródłowej. Jedynym wymaganiem jest, by we wszystkich wersjach zachowano warunki licencyjne i informacje o autorze.
Shareware to rodzaj płatnego programu komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat do sprawdzenia przez użytkowników. Po okresie próbnym (najczęściej po miesiącu) za taki program trzeba płacić. Czasami producent oprogramowania wydaje jedną wersję na licencji Shareware, a drugą (zazwyczaj z ograniczeniami, np. z blokadą dostępu do niektórych funkcji) na licencji Freeware.
Jak widać licencji jest bardzo dużo i z większością z nich nie spotykamy się na co dzień. Dla jasności podam jeszcze definicję licencji:
Licencja - to umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać.
Odpowiadając na pierwsze pytanie, które zadałem na wstępie – co daje nam licencja? Otóż posiadanie przez nas licencji na oprogramowanie umożliwia nam korzystanie z niego w pełni legalnie. Ujmując to w prostszy język nikt nie może się do nas doczepić pod warunkiem, że nie łamiemy postanowień zawartych w licencji. Bardzo często w profesjonalnych licencjonowanych programach podawane są klucze, które umożliwiają uruchomienie aplikacji. Tak jak pisałem nieco wyżej licencja potwierdza legalność oprogramowania, a co za tym idzie dokonywanie aktualizacji.
Odpowiedź na pytanie jak zdobyć licencje nie jest kłopotliwa. Licencje na oprogramowanie otrzymujemy podczas zakupu lub rejestracji produktu przez Internet. Jeśli jednak zdecydujemy się na posiadanie programu bez licencji musimy się liczyć z tym, że podczas kontroli będziemy musieli zapłacić karę za nielegalne używanie tego oprogramowania.